ÇOCUK DALIŞLARI -YASAĞININ BAŞLANGICINDAN GÜNÜMÜZE BİR DEĞERLENDİRME
Çocukların gözünde aileleri her zaman idoldür ve çocuklar sahip olacakları rollere anne ve babaların izleyerek ve taklit ederek hazırlanırlar. Aileler de kültürlerini, bilgilerini ve tecrübelerini yaşamın her devresinde birlikte olmayı arzuladıkları çocuklarına sevgiyle ve arzuyla aktarırlar. Birlikte sosyal faaliyet yaparlar, çalışırlar, spor yaparlar, tatile çıkarlar, dalış yaparlar... Ailece yapılabilen faaliyetlerden birisi sportif dalıştır. Ülkemizde konulmuş yasak nedeniyle bu güzel birlikteliğe tanık olamasak da yurtdışında çocukları ile birlikte dalış tatiline giden ailelerin mutluluğunu, dalışın sürekli beraberlik isteyen bir aktivite olması nedeniyle, anlayabiliyoruz.
Maalesef ülkemizde çocuk dalışlarına bir düğüm atıldı ve bu düğümü çözmek için de konuları tek tek açıklamak gerekiyor.
Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu Başkanlığının 874 sayılı yazısı ile, donanımlı dalış yapabilmek için sağlık açısından yaş sınırının ne olması gerektiği konusunda İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesine görüş sorulmuş ve 28.8.2007 yılında zamanın Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Maide Çimşit tarafından da görüş bildirilmiş ve bu görüşe dayanarak da TSSF, (Donanımlı Dalış Talimatı) ülkemizde dalışa başlama yaşını 14 olarak belirlemiştir.
Prof.Dr.Maide Çimşit tarafından bildirilen görüş incelendiğinde; görüş bildirenin çocuk dalış eğitimine ilişkin yaş, derinlik ve süreler ile ilgili bir değerlendirme yapmadığı ve bildirdiği görüşünü destekleyecek hiçbir kaynak göstermediği dikkati çekecektir.
Durum böyle olunca, konuya ilişkin cevap arayan sorular ortya çıktı. Acaba, diğer ülkelerde çocuk dalışlarına ve dalış eğitimlerine genel yaklaşım nasıldı? Çocuk dalışlarının ülkemizde yasaklandığı tarihten önce ve günümüze kadar olan sürede çocuk dalışları ile ilgili literatüre girmiş yayınlar var mıydı ve literatüre girmiş bu araştırmaların da kaynakçaları var mıydı? Çocuk dalışları ile ilgili yapılan çalışmalar, dalış derinliklerini dikkate alarak mı araştırma yapmışlardı? (sadece PADI dalış sistemi 2002 – 2008 yılları arasında 500 binin üzerinde çocuk dalış eğitimi verdiğinden, diğer sistemlerin dalış eğitimi verdiği sayı da 500 binin üzerinde kabul edilebilir) Eğer 40 yıla yakın zamandır çocuk dalışları yapılıyorsa: TSSF tarafından, çocuk dalışlarına getirilen yasaktan sonra, periyotlar halinde, diğer ülkelerde meydana gelmiş çocuk dalış kazası/kazalarının olup olmadığı irdelenmiş miydi? yoksa; çeşitli çalıştaylara katılmış dalış merkezi sahiplerinin belirttiği gibi TSSF Yönetim Kurulunda görevli Prof.Dr.Şamil Aktaş’ın “ben burada olduğum sürece bu yasak kalkmayacak” şeklindeki ifadesi sonrasında gerek duyulmamış mıydı, gibi sorulara cevap bulmak istedim.
Araştırmaya, Dünya Sportif Donanımlı Dalış Eğitim Kurulu’nun (WRSTC ) web sayfasından, çocuk dalışa başlama yaşının aranmasıyla başlanmış ve WRSTC’nin çocuk dalışa başlama yaşı konusunda, üyesi olan dalış sistemlerinin kendi çocuk dalış standartlarını uygulayacaklarını belirttiği görülmüştür.
Daha sonra CMAS Children’s Diving Standards (2003) (Version 2008/01) internet ortamında bulunarak çocuk dalışına yönelik detaylar irdelenmiş ve çocuk dalışa başlama yaşının tabloda da görüleceği şekilde 8 olduğu görülmüştür.
SSI ve Padi Dalış Sistemlerinde de çocuklar tanıtım dalışları şeklinde, 8 – 9 yaşlarında suyun biraz altında da olsa sualtı ile tanışmaktadırlar.
8 Yaş tabiri geçtiğinde, çocuk dalışlarının hiçbirinin, yetişkin dalıcı derinliklerinde yapılmadığı anlaşılmalıdır.
1 nci madde ki tablolar yaş, derinlikler ve dalış süresi konusunda ön bilgi sunacaktır. Çocuk dalış eğitimleri ile ilgili detaylı bilgi ise ilgili dalış sistemlerinin kendi standartlarında mevcuttur.
Derlenen konular, literatüre girmiş çalışmalar ve bu çalışmaların referans gösterdiği kaynaklar ile DAN Yıllık Kaza Analizlerinin (yaş ve cinsiyet) incelenmesini kapsamaktadır.
28.08.2007 Tarihli görüşte öne sürülen endişeler ile ilgili literatüre girmiş araştırmalardan yapılan alıntılar ve dalış sektörü içinde edinilmiş tecrübelerimi aktardığım konular, kolay anlaşılmayı sağlamak amacıyla, anılan görüş maddelerinin hemen altında, italik yazı karakteri ile yazılmıştır.
1- Sualtı ortamı insanın doğal yaşam alanı değildir. Bu ortamda sağlıklı bir şekilde bulunabilmek ancak, a) anatomik ve fizyolojik olarak gelişimini tamamlamış ve ayrıca yeterli bir fiziksel yapıya sahip olmak, b) düşünme ve muhakeme ederek en doğru davranış çıkarımını yapabilecek psikolojik ve bilişsel olgunluğa erişmiş olmak, c) sualtı ortamında aktivite için önemli olan belli bazı becerilere sahip olmakla mümkündür.
1- Çoçuk dalış eğitimi: Sığ suda ayakta durulabilecek derinlik ve uygun su sıcaklığında veya eğitmenin çevre koşullarını dikkate alarak belirleyeceği uygun derinlikte, gerekli koruyucu elbise giyilerek, çocuğun yapısına uygun ekipman kullanılarak ve çocuk yapısını bilen bir eğitmen tarafından yapıldığında,
Dalış eğitimini başarı ile bitirdikten sonra çocuk dalışı; aileden yetişkin bir dalıcı veya dalış profesyoneli ile birlikte, gerekli koruyucu elbise giyilerek, çocuğun yapısına uygun ekipman kullanılarak, derinlik limitine ve süresine uyularak yapıldığında riskin minimize edileceği aşağıda referans gösterilen çeşitli çalışmalarda yer almıştır.
Fiziksel Yeterlik : Dünya genelinde ENGELLİ DALIŞLARI yaygın hale gelmiştir. Engelli dalıcılar, fiziksel eksikliklerine rağmen, dalış eğitmenlerince daldırılmaktadır. Dalışlarda fiziksel yönden sağlam olmayı öneren eski düşünceler yıkılmıştır. Eğitmenlerin yardımıyla dalan engelli sayısı, ülkelerin engelli dalışlarını desteklemeleri sonucu, hızla artmaktadır. Çocuklar fiziksel yapı yönüyle güçlü olmasalar bile, sığ suda, eğitmenlerinin desteği ile emniyetli dalışlar yapabilirler.
Sağlık Kontrolü : Tanıtım Dalışları haric tutularak, tercih edilen dalış sistemine göre dalış eğitimine alınacak çocukların, uzman hekim kontrolünden geçirilmesi, eğitim sonrası dalış yapacak çocukların ise son altı ayda alınmış “dalabilir raporu” ile daldırılmaları önerilmektedir ki bizler de bu tedbirleri desteklemekteyiz.
Günümüz çocuklarının çabuk kavrama kabiliyetlerinin çok yüksek olduğu herkesçe bilinmekte ve gözlenebilmektedir. Bir yetişkin için dalış bilgisayarı kullanımını öğrenmek günler alırken, çocuklar çok kısa sürede kavrayabilmekte, hatta ebeveynlerine de öğretmektedir. Zaten 8 yaşındaki çocuğa da dalış eğitimi verilmemekte sadece tanıtım dalışı gibi, dalış sistemlerinin kendi belirledikleri derinliklerde bir eğitmen nezaretinde gezdirilmektedir.
Pek çok dalış sistemi tarafından, çok uzun yıllardır çocuklara dalış eğitimi verildiği ve sualtı için gerekli bilgi ve becerilerin kazandırıldığını hepimiz biliyoruz. Acta Pediatrica’dakiShould children dive with self-contained underwater breathing apparatus (SCUBA)? Bernd E Winkler ( Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir. )1,2, Claus-Martin Muth1 , Kay Tetzlaff tarafından yazılan “kaynakçalı” makalede PADI dalış sisteminde 2002 – 2008 tarihleri arasında 500000 üzerindeki çocuk dalıcı ile ilgili detaylı bilgi incelenebilir. Analiz açısından anılan tarihlerde CMAS ve SSI tarafından dalış eğitimi verilen çocuk sayısının da 500 binin üzerinde olacağı tahmin edilmektedir. Ayrıca, yapılan araştırmada, uygun ekipman ile suya alınmış çocukların, suyun sadece birkaç metre altında daldırılması sonucu oluşmuş, dalış kaza bilgisine rastlanılmamıştır.
Aşağıdaki tablolar CMAS ve SSI Dalış Sistemleri ile ilgili standartlardan alınmıştır.
|
CMAS ÇOCUK DALIŞ PROGRAMI (002136-1-Enfants_Standards_V_2008_01_A.pdf) |
|||||
|
YAŞ |
PROGRAM ADI |
İLK DALIŞ DERİNLİĞİ |
MAX DERİNLİK |
SU SICAKLIĞI (SANTIGRAT DERECE) |
DALIŞ SÜRESİ MAKSİMUM |
|
8 - 12 |
CMAS BRONZ |
2 |
5 M |
12 VE ÜZERİ |
25 |
|
|
CMAS GÜMÜŞ / ALTIN |
2 |
5 M |
12 VE ÜZERİ |
25 |
|
12 - 14 |
CMAS BRONZ |
3 |
5 M |
12 VE ÜZERİ |
25 |
|
|
CMAS GÜMÜŞ / ALTIN |
3 |
10 M |
12 VE ÜZERİ |
25 |
|
Günde 1 Dalış yapılır. 12 derece altında suda dalış yapılmaz. 12 derece suda maksimum 10 dk dalış yapılabilir. Dalış profesyoneli veya aileden yetişkin bir dalıcı ile dalınır. GÜNDE BİR DALIŞ |
|||||
|
SSI |
|||||
|
MİNİMUM YAŞ |
PROGRAM ADI |
İLK DALIŞ DERİNLİĞİ |
SINIRLI SU MAX DERİNLİK |
AÇIK DENİZ MAX DERİNLİK |
AÇIKLAMA |
|
8 |
SSI Try Scuba
|
Bknz. |
5 M |
- |
Tanıtım Dalışı gibidir. Eğitim gerektirmez |
|
10 |
SSI Try Scuba Dalış Programı
|
Bknz. |
5 M |
12 M Dalış Profesyoneli veya ailesinden bir yetişkin dalıcı ile dalış yapar |
Eğitim İçerir |
|
10 |
SSI Scuba Diver Programı
|
Bknz. |
5 M |
12 M Dalış Profesyoneli veya ailesinden bir yetişkin dalıcı ile dalış yapar |
Eğitim İçerir |
|
10 |
Junior Open Water Diver
|
Bknz. |
5 M |
12 M Dalış Profesyoneli veya ailesinden bir yetişkin dalıcı ile dalış yapar |
Eğitim İçerir |
|
Bknz = SSI Tüm Sığ Su Çalışmaları ayaga kalkılabilecek derinlikte uygulanır. SSI Standartları ISO standartlarına göre düzenlenmiştir. |
|||||
|
PADI |
|||||
|
MİNİMUM YAŞ |
PROGRAM ADI |
SINIRLI SU (HAVUZ) MAX DERİNLİK |
SINIRLI SU (/DENİZ) MAX DERİNLİK |
AÇIK DENİZ MAX DERİNLİK |
AÇIKLAMA |
|
8 - 9 |
Bubble Maker |
2 M |
2 M |
- |
Tanıtım Dalışı gibidir. Eğitim gerektirmez. |
|
8-9 |
Seal Team |
4 M |
- |
-
|
Eğitim içerir |
|
8-9 |
Master Seal Team |
4 M |
- |
- |
Eğitim içerir |
|
10 – 11 |
Junior Open Water Diver |
Eğitim için yeterli derinlik |
Eğitim için yeterli derinlik |
12 M Dalış Profesyoneli veya ailesinden bir yetişkin dalıcı ile dalış yapar |
Eğitim içerir |
|
12-13-14 |
Junior Open Water Diver |
Eğitim için yeterli derinlik |
Eğitim için yeterli derinlik |
18 M Yetişkin dalıcı eşliğinde dalış yapar |
Eğitim içerir |
2- Fiziksel olarak “gelişmiş” görünmek kişinin gerçekten “olgun” olduğu anlamına gelmez: Muhakeme, sebep sonuç ilişkisi kurarak sorun çözmeye yönelik mantıklı düşünce ve davranışların, istisnai haller dışında, 14-17 yaştan önce gelişmediği kabul edilmiş bir gerçektir. Çocuğun fiziksel olarak gelişmiş olması mental ve pisikolojik açılardan da olgunlaşmış olduğunu göstermez. Hayatı tehdit eden riskleri içeren bir spor olan donanımlı dalış, bu bakımından, özellikle çocuklar için ciddi riskler içeren bir spordur.
2- Gerçekten de fiziksel olarak gelişmiş olmak olgunluk anlamına gelmez ama dalış yapmak isteyen 100 çocuktan, yapılacak muayeneden sonra –istisnai hallere uyan – 80 çocuğun dalış eğitimine başlayabileceği görülmüşse bu çocuklara yine de sen dalış yapamazsın denmesini kim açıklayabilir.
Bu çocuklar ve aileleri, dalış sektöründeki dalış eğitmenleri ve dalış merkezleri, yıllarca anılan yasak nedeniyle, mağdur edilmiş olmadılar mı?
Gençlerde psikolojik olgunluk pek çok yayına göre üç safhada gelişir. (http://eclkc.ohs.acf.hhs.gov/hslc/tta-system/ehsnrc/docs/_34_Stages_of_adolescence1.pdf)
Çocuk dalışları ile ilgili buüne kadar gözardı edilmiş, yapılan araştırmalarda da karşılaşılmamış ama çok önemli olan bir konuyu dikkatinize sunmak istiyorum. Sportif dalış faaliyetleri esnasında çocuklar aileleri ile birlikte olurlar ve güzel vakit geçirirler. Günümüzde aileler, çocuklarına pek çok spor eğitimi aldırmakta ama çocuklarının faaliyetlerine ya zamansızlıktan ya da birlikte yapma imkan ve kabiliyeti bulunmadığından katılamamaktadırlar. Çocuklar da aileleri ile birlikte zaman geçirme imkanından mahrum kalmaktadırlar ki bu onların ruhen gelişmelerini sağlayacak bilgileri başkalarından öğrenmeye itmektedir. Çocuk dalışlarındaki yasak kalktığında; dalıcı bir çocuk, ailesi ile birlikte hem ülkemizde hem de diğer ülkelere dalışa gidebilir, birlikte dalış malzemelerini hazırlayabilir, sualtında gördükleri canlılar hakkında birlikte muhabbet edebilirler. Dalışlar esnasında diğer ülke insanlarını da tanıma şansını erken yaşta elde edebilir ve güzel arkadaşlıklar kurabilirler. Gerçekten de dalış, aile bireyleri arasında birlikteliğe yol açar ve diğer gruplar ile arkadaşlık bağları gelişir ve en önemlisi ise aileden kopuk bireyler yetişmez.
Dalış gibi rekreasyonel bir faaliyetin aile ortamında yapılmasına imkan tanınması ülkemiz için de çok faydalı olacaktır. BizAvrupalı ailelerin çocukları ile birlikte sportif dalış yaparken duydukları mutluluğu biliyoruz. Pek çok aile dalmadığı halde, çocukları dalış yaptığı için birlikte dalış tatili yapmaktadır. Dalış, çocuklarda sorumluluk bilincini de geliştirdiği için mental olgunluk daha kısa sürede gelişmektedir.
Diğer bir konu ise; Dalış 1990 Tarihli Türk Karasularında Aletli Dalış Yönetmeliği içinde sportif bir faaliyet olarak ifade edildiği halde dalışın bir spor olarak zikredilmesidir. CMAS web sayfasında Dalış ve Sualtı Sporlarının ayrı ayrı sınıflandırıldığı görülecektir. Yönerge ve talimatlarda dalışı bir spor olarak gösteren ifadelerin “sportif faaliyet” olarak değiştirilerek 1990 tarihli yönetmeliğe uygun hale getirilmesi spor ile sportif faaliyet arasındaki farkı da ortaya koyacaktır.
Divers Alert Network Ölümcül Dalış Kazaları hakkında detaylı bilgiye, internet tarayıcınıza Annual Diving Report: ..... Edition ..... bölümüne de yılı yazarak ulaşabilirsiniz.
Aşağıda 2010 – 2013 Yılları arasında meydana gelen dalış kazalarına ait analiz verilmiştir.
2007 Yılında çocuk dalışına yönelik, sadece endişeler ve olasılıklar üzerinden konulan yasaktan sonra, dünyada çocuk dalışlarında kaza meydaya gelip gelmediği, meydana gelen kazalar var ise bunların sebepleri niçin bugüne kadar irdelenmemiştir? Eğer hayata dair riskler konuşulur ise; Yeterli Bilgi, Sualtı Becerileri, Tecrübe, Uygun Ekipman ve bir dalış profesyoneli veya aileden yetişkin biri ile yapılan dalıştaki risk, sokakta yürüken bir arabanın çarpma riskinden daha azdır.
3- Donanımlı dalış, yukarıda belirtilen pisikolojik / bilişşel faktörlerin yanı sıra, çocukların anatomik/fizyolojik gelişim süreçleri ile ilgili başka ciddi riskler de içermektedir:
a) Çocuk ve gençlerde östaki borusu küçük, düz ve yassı, kulak eşitlemek güçtür. Orta kulaktaki basıncın negatif (dış kulak yolundaki basıncın yüksek) olduğu durumlarda kulağın açılması, anatomik yapı nedeniyle, daha da güçleşir. Bu durum ancak 20 yaşına yaklaştıkça değişir. Östaki borusu yetişkinde yutkunurken açılır, çocukta ise yutkunurken kapanır.
Çocuk dalış sırasında kulağında baskı ve ağrı duyduğu zaman, sebep-sonuç ilişkisi kurup akıl yürütme ve uygun davranışta bulunma becerisi yeterince gelişmiş olmadığı için, hemen daima, daha çok ve şiddetli Valsalva manevrası yapar. Bunun sonucunda orta kulak barotravması oluşur.
a) Çocuk östaki borusunun tam gelişmemesi nedeniyle bazı çocuklarda kulak içi yeterince havalandırılamaz. Uçaklarda kalkışta ve inişte, dalışta ise hızlı dalış esnasında eşitleme güçlükleri yaşanabilir. Dalış eğitimlerinde, östaki borusu hem açı hem genişlik olarak gelişmiş yetişkinlerde bile kulak eşitleme problemleri sıklıkla yaşanabiliyor. Dalışa başlandığında, eğer kulak eşitlenememiş ise, derine dalınmayıp biraz yükselinir daha sığda dalışa devam edilir ya da dalış iptal edilir. Eğitmen bu tür eşitleme güçlüklerini gözle görür ve kolaylıkla yönetir.
Çocuk dalış eğitimlerine gelince; ayağa kalkılabilecek bir derinlikte başlayan sığ su eğitimi tamamlandığında, yaşına uygun (madde 1, tablolara bakınız) maksimum derinliğe yakın derinliklerde eğitimin son çalışmaları yapılır ve eğitim bitirilir.
Birebir yapılacak çocuk dalış eğitiminde ve çocuk dalışlarında tecrübeli eğitmenler çocukları yakınen izleme şansına sahiptirler. Çocuk kulağını eşitleyemediğinde uygun yükselme yapılır ve sıkıntı giderilir.
Belçika’da daha önce çocuk dalışları ile ilgili bir çalışma yapılmıştır. (İngilizce metne aşağıdaki link üzerinden ulaşılabilir.) Çocuk dalışları ile ilgili yapılan çalışmaya 234 çocuk kaydolmuş ve 205 çocuk aletli dalışa kabul edilmiştir. Havuz dalışları sırasında 205 çocuktan sadece 25 tanesi kulak eşitleyememe problemi yaşamıştır.
Children and diving: medical aspects. Eight years’ sports medical follow-up of the first scuba diving club for children in Belgium Guy Vandenhoven, Francis Collard and Etienne Schamp (http://dspace.rubicon-foundation.org:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/7774/SPUMS_V33N2_3.pdf?sequence=1)
b) Patent foromen ovale (PFO), sağ- sol kalp arasında bulunan bir açıklıktır. Bu delik normal gelişim süresince kapanmakla birlikte, insanların % 10-30 unda varlığını korur, ancak genelde bir sorun oluşturmaz. Çocuklarda, foramen ovalenin henüz kapanmamış olma olasılığı yetişkinlerden daha fazladır. Intratorasik basıncı arttıran nedenler, örneğin negatif orta kulak basıncına karşı yapılan şiddetli Valsalva manevrası ki bunu çocuklar çok sık yapar, PFO ‘nin açılmasına neden olur. Bu ise her dalışta oluşan ama çoğu kez sessiz kalan kabarcıkların sağ kalpten sol kalbe geçip arteriyel dolaşıma karışarak merkezi sinie sisteminde, etkileri daha sonra ortaya çıkacak olan hasarlanmalara, hatta Dekonprasyon Hastalığına (DH) yol açabilir. DH nı izleyen paranoya, depresyon, davranışları bozuklukları gibi patalojik değişikliklerinin %60 lara varabildiği dikkatte alınacak olursa, çocuklar için olumsuz etkilerin daha da fazla olacağı açıktır.
b)Çocukları dalış yapmak isteyen aileler çocuklarında PFO olup olmadığını anlamak üzere, muayene ettirebilirler. Prof.Dr.Teoman Kılıç’a göre PFO şüphesi günümüzde ultrason cihazları ile kolayca tespit edilebilmektedir -http://teomankilic.com/tr/kalp-hastaliklari/patent-foramen-ovale
İspanyol Pediatri Derneği Raporunda (http://www.analesdepediatria.org/en/scuba-diving-in-children-physiology/articulo/S2341287915001763/) 10m den az derinlikerde sessiz kabarcıkların oluşmadığı aşağıdaki yayına göre belirtilmiştir. Sağ kalpten sol kalbe micro kabarcık geçişi olmayacağı için de, görüşte belirtildiği gibi, herhangi bir risk olmadığı anlaşılmış olacaktır. Ülkemizde çocuk dalış derinliği Max 10 m olarak belirlenebilir.
Doppler ultrasonic detection of circulating venous bubbles after a scuba dive is a useful index of decompression safety in adults, since a relationship between bubbles and the risk of decompression sickness has been documented. No study, however, has investigated circulating venous bubbles in young recreational divers after their usual dives. The aim of this study was to determine whether these bubbles would be detected in children who performed a single dive without any modification in their diving habits. Ten young recreational divers (13.1 +/- 2.3 years) performed their usual air dive. They were Doppler-monitored 20 min before the dive (12 +/- 3 m for 26 +/- 7 min) and for 60 min after surfacing, at 20-min intervals. No circulating venous bubbles were detected after the children surfaced. The results showed that during a usual shallow diving session, venous bubbles were not detected in children.)
c) Çocukların akciğerleri 12-14 yaşına kadar gelişmeye devam eder. Ölümcül olabilen akciğer barotravması riskinin, çocuk ve gençlerde, yetişkinlere kıysala daha fazla olması beklenir.
c) Doğum sonrası 20 milyon olan kesecik miktarı 8 yaşına kadar 300 milyon keseciğe ulaşır. (http://www.clevelandclinic.org/pediatrics/pdf/difiore_lung_dev.pdf) Bazı araştırmacılar 2 yaşında kesecik oluşumunun tamamlandığını da söylemektedirler.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3340128/ yayına göre keseciklerin artmış olması akciğer gelişiminin tamamlanması anlamına geliyor. Bu yayına göre de kesecikler 7-8 yaşlarında 300 milyona yani yetişkin kesecik sayısına ulaşıyor. (It is estimated that about 50 million alveoli are present in neonatal lung. However, by age 7–8 years, when alveolarization is largely complete, the number of alveolar units in the lung has increased six-fold to about 300 million.)
İstanbul Üniversitesini görüşüne göre “Ölümcül olabilen akciğer barotravması riskinin, çocuk ve gençlerde, yetişkinlere kıysala daha fazla olması beklenir.” Denmektedir.
Çocuk dalışlarının yasaklandığı 2007 yılından 2017 yılına kadar olan sürede, dünya üzerinde yapılan çocuk dalışları esnasında meydana gelen ve ölüm ile sonuçlanan kazaların kaç tanesi ölümcül akciğer barotravması sonucu olmuştur?
Kaldı ki, 8-10 yaş dalış eğitimleri ve dalışları maksimum 5 m derinliğe ve birebir yapılan dalışlardır. Hiçbir zaman çocuk dalıcı eğitim sonrasında yetişkin bir dalıcı ile eşit kabul edilmez. Derinlik limitleri aşılmadığı ve çocuk dalıcı sualtında sürekli olarak kontrol altında tutulduğu sürece risk minimize edilmiş olacaktır.
d) Dalışın organizmada serbest oksijen radikallerinin üretimini arttırdığı bilinen bir husustur. Son derece toksik olan bu ajanlar organizmanın gelişmiş antioksidan mekanizmaları ile bertaraf edilmeye çalışılır. Savunma mekanizmalarının yetersiz kalışı ise çeşitli hastalıklara neden olur. Büyük olasılıkla, çocukların anti-oksidan mekanizmaları yeterince gelişmiş ve etkin değildir. Bu bakımdan erken yaşlarda dalışın sakıncalı olma olasılığı yüksektir.
d) (United Nations Library of Medicine https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4083575/ Recreational scuba diving: negative or positive effects of oxidative and cardiovascular stress?
Eğer dalıcı sualtında fiziki bir çaba harcıyorsa veya soğuk suda dalış nedeniyle çok sık soluma yapıyorsa bu durum fazla serbest radikaller üretilmesine sebep olmaktadır. Çocuk dalışlarında derinlik 10m ve süre maksimum 25-30 dk ile sınırlandırıldığında, dalışlar çok yavaş yapıldığında ve dalışlarda su sıcaklığına dikkat edildiği durumlarda aşırı soluma yapılmayacaktır.
Anılan görüş, büyük olasılıkla... olabilir gibi cümleler kurduğundan öne sürülen konunın herhangi bir kaynak ile desteklenmediği görülmüştür.
e) Klora maruz kalmanın deri kanseri açısından olumsuz etki yaptığı ileri sürülmektedir. Sağlık endişeleri nedeniyle klorlanan havuzlarda uzun saatler boyunca yapılan dalış eğitimlerinin çocuklar üzerinde olumsuz etkileri olabilir.
e) Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesinin Ocak 2017 tarihli “Yüzme Havuzlarında Karbon Bazlı Dezenfeksiyon Yan Ürünlerinin Oluşumu” (http://web.deu.edu.tr/fmd/s55/S55-m6.pdf) konulu çalışması yüzücülerin maruz kalabilecekleri hastalık risklerini ortaya koymaktadır. Klor kullanımının yüzücüler üzerinde olabilecek tehlikeleri nedeniyle 27866 sayılı ve 06.03.2011 tarihli “Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları Hakkında Yönetmelik” ile klor kullanımına sınırlar konulmuştur.
İncelenen pek çok çalışmada yüzücülerin hangi sıklıkla klora maruz kaldıklarında risk oluşacağı bilgisine ulaşılamamıştır. Havuzlarda verilecek dalış eğitimlerine gelindiğinde ise; görüşte iddia edildiği gibi, dalış eğitimleri ne saatler boyu ne de günlerce sürmektedir.
Dalış eğitimlerinin sayı ve süresi bellidir. Yüzme öğrenmek için havuzlara giden çocuklar, haftada birkaç kez ve yıllarca havuzlara gitmektedirler. Yüzme öğrenenler veya yüzücülerin havuzlarda geçirdikleri süreler ile dalış eğitimi için gereken sürenin kıyaslanamayacağı malumdur.
Diğer yandan çocuk dalış eğitimleri havuzda yapılmalıdır diye mecburiyet koyan bir dalış sistemi de yoktur. Ülkemizde dalış eğitimleri, üç bir yanımızın deniz olduğu gerçeği ile genellikle deniz ortamında sığ suda, ayakta durabilecek bir derinlikte sıklıkla yapılmaktadır. Çocuk dalış eğitimleri de pekala denizde sığ suda yapılabilir ve görüşte belirtilen endişe ortadan kaldırılabilir.
SONUÇ (İstanbul Üniversitesi) : Yukarıda sıraladığımız nedenlerle, donanımlı dalış yaşı sınırının 14 yaş olarak belirlenmesinde yarar vardır. Bu sınır Avusturalya’da 16, bazı Amerikan eyaletlerinde 18 ve üzeridir. Anne babaların yukarıda sıralanan riskleri bilmeleri halinde, çocuklarına dalış izni veren belgeleri imzalayacaklarını düşünmek mümkün görünmemektedir. Benzer şekilde, bu riskleri bilen eğitmen ve dalış kulübü mensuplarının sorumluluğu anne-babalara yükleyerek dalış yaptırmaları, dalış turizminde çocuklar üzerinden nemalanmak isteyebileceklerini düşünmek de mümkün değildir.
Anabilim Dalı olarak kanaatimiz donanımlı dalışın, her şekli ile 14 yaş altında yasaklanmasının yerinde ve doğru olduğu yönündedir.
SONUÇ: İncelenen dokümanlarda, dalışa çocuk yaşta başlayan ancak şuan birer yetişkin olanlar üzerinde, günümüzde, olumsuz yargılara götürecek çalışmalar ile karşılaşılmamıştır. Çocuk dalışlarının yapılmasına yönelik tavsiyeler mevctutur. Ülkemizde çocuk dalışının yasaklandığı 2007 yılından bu yana 9 yıl geçmiştir. 2007 Tarihli görüş anne babalar yerine de karar vermiş olmakla birlikte, hangi amaç ve niyetle yazıldığı anlaşılamayan dalış merkezlerinin dalış turizminde çocuk dalışlarından nemalanmak amacı güdebileceklerinin düşünülemiyeceği gibi dayanaksız ve talihsiz bir ifade de kullanılmıştır.
Maalesef, Kanaatimiz.... diye başlayan cümle dikkatli okunduğunda ise; İstanbul Üniversitesi’nden görüş isteyenin, 14 yaş altında dalış yapılmasının yasaklanması niyetini onaylattığı izlenimini yaratmaktadır.
Maalesef, Prof. Dr.Maide Çimşit’in çocuk dalışına yasak getiren görüşü sonrasında Türk çocuklarının uygun şartlarda dalış eğitimi almaları engellendiği gibi ülkemize yurtdışından olacak önemli bir turizm girdisine de engel olunmuştur.
Kendi ülkelerinde aldıkları dalış eğitimi sonrasında aileleri ile başka ülkelere dalışa giden çocuklar, TSSF Donanımlı Dalış Talimatı, Onuncu Bölüm, Madde 27 (22. 14 yaş altındaki kişilere eğitim veren, donanımlı dalış ya da tanıtım dalışı yaptıran dalış kuruluşuna yetki belgesi bedelinin 3 katı tutarına kadar para cezası verilir.... ) maddesi gereğince aileleri ile birlikte bizim ülkemize gelememiştir ve tekrar etmek gerekirse ülke turizmimize olacak katma değer de engellenmiştir.
Ülkemizin yurtdışından gelecek her bir turiste ihtiyacı vardır. Bakanlığımız, Turizm Fuarlarında bu amaçla stand kurdurmaktadır ve ülkemiz sualtı tanıtılarak turist kazanılmaya çalışılmaktadır. Gerçekten de yurtdışından çocukları ile birlikte dalışa gelmek isteyen aile sayısı kayda değer miktardadır. Yurtdışından gelen rezervasyon talepleri, maalesef, bu gereksiz yasak nedeniyle 10 yıldır geri çevrilmektedir ve ülkemizde turizm gelirlerinde kayıplara neden olunmuştur ve bu düğüm çözülmez ise kayıplar devam edecektir.
İstanbul Üniversitesinin öne sürdüğü olasılıklar sanki çocukların Başlangıç eğitimine alınacakları ve 18 m derinliğe daldırılacakları izlenimini yaratmaktadır. 1 nci maddede Tablo ile gösterdiğimiz ve kaynakça belirtilerek yapılan açıklamalar ışığında, dalış eğitimleri, tercih edilen dalış sisteminin belirlediği yaş ve derinlik standardına göre dünya üzerinde çok uzun yıllardır yapılmaktadır.
Ticari Dalış Merkezleri olarak çocuk dalış eğitimlerinin, yetişkin dalış eğitimlerinden çok daha fazla hassasiyet gerektirdiğini biliyoruz. İnternet ortamında yapılan araştırmada, anılan görüşte bahsedilen olabilirliklerin literatürdeki yeri araştırılmış ve pek çok araştırmada, 8 yaş ve üzeri çocuk dalış eğitimleri ve çocuk dalışları konusunda, eğitmenlerin çocukları daha iyi anlayabilmeleri amacıyla, uzmanlarca verilecek bir seminere tabi tutulmalarının tavsiye edildiği görülmüştür. Ülkemizde de, çocuklara dalış eğitimi verecek eğitmenlerin bağlı oldukları dalış sistemlerince seminerlere tabi tutulması gerekecektir.
İncelenen dokümanlarda dalış yapmak isteyen çocukların sağlık ve zihni yeterlilik yönüyle bir uzman tarafından muayeneye tabi tutulmaları ve dalış yapabilir raporu almaları, dalış ekipmanlarının da çocuğun yaşına ve fiziki durumuna uygun olarak seçilmesi gerektiği, dalış eğitimlerinde ve yapılacak dalışlarda, dalış derinlik ve süresine uyulması önemle belirtilmektedir ki tüm dalış merkezleri ve eğitmenler bu konuları hassasiyet ile takip edebilecek kapasitededirler.
Hiç bir ticari dalış merkezi, isminin bir dalış kazası ile anılmasını istemez. Dalış Merkezleri standardını/standartlarını benimsediği dalış sisteminin gerektirdiği hassasiyetlere uyarak dalış faaliyetlerini yerine getirdiklerinden çocuk dalış eğitimlerini de aynı hassasiyet ile vereceklerdir.
Ülkemizde çocuk dalış eğitimleri ve çocuk dalışlarının yaptırılması :
Çocuk Tanıtım Dalışları :
Çocuğun tanıtım dalışı yapmaya istekli olması,
Çocuk dalış eğitimi ve dalışları için gerekli Risk Kabul Formunun aile tarafından imzalanması,
Çocuk dalışı için uygun dalış ekipmanı bulundurulması (tüp, denge yeleği, regülatör, maske, palet ve dalış bilgiyasarı (Dalış Eğitiminde Dalış Bilgisayarı Zorunludur )
Uygun su sıcaklığı ve uygun kalınlıkta koruyucu elbise
Çocuk tanıtım dalışının çocuğun yaşına uygun derinlikte (maksimum 5 m derinlikte )ve 30 dk’yı aşmaması
Çocuk Tanıtım dalışının bir eğitmene bir çocuk verilerek yapılması
Günde bir tanıtım dalışı yapılması
Çocuk Dalış Eğitimi :
Çocuğun yüzebiliyor olması,
Tercih edilen dalış sisteminin Tıbbi Geçmiş sorularıda dikkate alınarak çocuğun uzman bir doktor tarafından muayene edilmesi ve dalabilir raporu alması,
Çocuğun dalış yapmaya istekli olması,
Çocuk dalış eğitimi ve dalışları için gerekli Risk Kabul Formunun aile tarafından imzalanması,
Çocuk dalışı için uygun dalış ekipmanı bulundurulması (tüp, denge yeleği, regülatör, maske, palet ve dalış bilgiyasarı (Dalış Eğitiminde Dalış Bilgisayarı Zorunludur )
Uygun su sıcaklığı ve uygun kalınlıkta koruyucu elbise
Dalış eğitimin verileceği uygun derinlikte havuz veya deniz
Dalış Eğitimi çalışmalarının, çocuğun yaşına uygun derinlikte yapılması eğitim süresinin 30 dk’yı aşmaması
Dalış eğitiminin bir eğitmene bir çocuk verilerek yapılması
Çocuk Dalıcı Dalışlarının yaptırılması :
Çocuğun son 6 aylık Dalabilir Raporuna sahip olması,
Çocuk dalışları için gerekli Risk Kabul Formunun aile tarafından imzalanması,
Dalış eğitmeninin aileye ve çocuğa dalış yapılacak derinliği ve dalış süresini (max 30 dk) bildirmesi
Dalışın, tercih edilen sistemin öngördüğü yaşa denk gelen derinlikte yapılması
Çocuk dalışı için uygun dalış ekipmanı bulundurulması (tüp, denge yeleği, regülatör, maske, palet ve dalış bilgiyasarı (Dalış süresince Dalış Bilgisayarı Kullanılması mecburidir)
Uygun su sıcaklığı ve uygun kalınlıkta koruyucu elbisenin bulundurulması
Çocuğun sadece aileden yetişkin bir dalıcı veya dalış profesyoneli ile birlikte dalış yapması
Günde bir dalış yapılması
Literatüre girmiş yayınların kaynak gösterilmesi suretiyle yapılan açıklamalar ve önerilerden sonra, dalış eğitimi almak isteyen çocukların ve çocuklarına dalış eğitimi aldırmak isteyen ailelerin ve çocukları ile dalış yapmak isteyen yerli ve yabancı ailelerin isteklerinin engellenmemesini, anılan yasak nedeniyle yıllardır yurtiçinden ve yurtdışından gelen rezervasyon taleplerini geri çeviren dalış merkezlerinin ve ülkemizde aile turizminin yapılamaması sonucu meydana gelmiş ekonomik kayıpların bir an önce giderilmesi için çocuk dalış eğitimleri ve çocuk dalışlarının yapılmasına müsaade edilmesini arz ederim.
Ahmet Durmaz
Dalış Eğitmeni
Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.
+90 533 4808145
10 Şubat 2017